Introductie
Overmatige bewegingsuitslagen beperken
De facetgewrichten bevinden zich aan de achterzijde van de wervelkolom. De functie van deze gewrichten is om overmatige bewegingsuitslagen te beperken zodat er geen schade kan ontstaan aan de zenuwen en het ruggenmerg. De facetgewrichten laten ons bewegingen maken die te maken hebben met draaien en buigen. Vooral in de nek en de onderrug zijn de facetgewrichten hiertoe in staat, in de borstwervelkolom zijn de facetgewrichten veel minder beweeglijk.
Waar dienen deze gewrichten voor?
In de lage rug staan de facetgewrichten per segment (2 facetgewrichten ondersteunen 1 tussenwervelschijf) ons toe om ongeveer 12 graden te buigen/strekken, 5 graden naar opzij te buigen en slechts 2 graden te roteren.
Een facetgewricht bestaat uit een verbinding tussen 2 wervels. De onderliggende wervel levert de opstaande (diepste) rand en de bovenliggende wervel de meer oppervlakkig gelegen neerwaartse rand. Beide randen zijn bedekt met kraakbeen en omgeven door een gewricht kapsel (een soort zakje). Dit kapsel in zeer rijk aan hele kleine zenuwvezels die signalen afgeven zodra het facetgewricht geïrriteerd raakt. In het gewricht bevindt zich gewrichtsvocht, een soort olie die het gewricht soepel houdt.
Slijtage van de facegewrichten
Facetgewrichten zijn dagelijks zeer veel in beweging bij de verschillende belaste posities met name tijdens het zitten, staan en lopen maar ook bij liggen en draaien in bed. Slijtage van deze gewrichten (artrose) wordt dan ook veel gezien zodra het kraakbeen dunner wordt en het onderliggende bot reageert op deze verandering. Hierbij kunnen dan botrichels ontstaan en zelfs een aanzienlijke vergroting van de omvang van het gewricht. Dit noemen we facetartrose en kan gepaard gaan met veel pijnklachten bij bewegen maar ook spierspasmes van de overliggende rugspieren.
SymptomenSymptomen
Heftige pijn
Symptomen van facetartrose komen veel voor. De heftigheid gaat gepaard met de mate van ontstekingsreactie / inflammatie. Dit kan qua intensiteit erg lijken op een infectie van de rug of zelfs een breuk van een wervel.
Zelden uitstralingspijn in het been
Zelden of nooit geeft het de uitstraling zoals bij een hernia of acuut lumboradiculair syndroom. Dit komt omdat de zenuw niet of nauwelijks wordt betrokken bij dit proces. Pas als het gewricht zo groot is geworden door verdikking van het kapsel en aanmaak van extra botrichels kan de uittredeplaats van de zenuw worden dichtgeknepen en kan er beenpijn ontstaan zoals bij een hernia.
Afwisselende pijn
Acute episodes van pijn zijn onvoorspelbaar en worden afgewisseld met meer rustige periodes waarbij de gewrichten altijd wel lokaal pijnlijk blijven bij druk. Vooral bukken en uitstrekken van de rug wordt als onprettig ervaren. Uitstraling treedt vanuit de lage rug naar de billen en achterkant van de benen. Uitstraling voorbij de knie wordt niet gezien zoals dit typisch wel bij een hernia gebeurt.
Diagnose van facetartrose
De diagnose facetartrose kan het beste gesteld worden met een staande röntgenfoto van de onderrug. Bij twijfel kan een CT scan uitkomst bieden maar soms ook MRI scans. Laatstgenoemde is vooral geschikt om onderscheid te maken met een eventuele hernia.
Behandelingen
Fysiotherapie
Behandeling van facetartrose klachten is overwegend niet-chirurgisch. Een doeltreffende optie is fysieke trainingsprogramma’s onder supervisie van een ervaren fysiotherapeut. Een goede houding tijdens zitten of staan verdient aanbeveling. De onderrug heeft van nature een holling en dient dan ook in die positie zoveel mogelijk gehouden te worden (autostoel dus rechtop ipv naar achteren bij klachten). Het vermijden van te lang zitten of staan en tussendoor pauzes nemen op het werk kan verlichting geven.
Pijnstilling
Ook het gebruik van ontstekingsremmende pijnstillers kan effectief zijn. Lokale behandeling (pijnbestrijding) in de vorm van injecties of verhitting met hierbij het uitschakelen van de pijnvezels is in sommige gevallen erg effectief maar komt in Nederland niet meer voor verzekerde zorg vergoeding in aanmerking.
Online afspraak aanvragen
